Informacija o američkoj trulež pčelinjeg legla
Američka trulež pčelinjeg legla je tvrdokorna zarazna bolest poklopljenog pčelinjeg legla koju uzrokuje bakterija Paenobacillus larvae.
Bakterija je vrlo otporna u vanjskoj sredini zbog stvaranja spora, koje mogu biti sposobne za infekciju dvadeset i više godina, a šire se u okolinu do 3 kilometra.
Na zdrave pčelinjake se širi putem zaražene opreme i pribora, zalijetanjem pčela , grabežom, rojenjem, unošenjem zaražene zajednice u pčelinjak, preko starog saća, medom i dr.
U pčelinjoj zajednici u leglu je šire pčele.
Bolest karakterišu promjene na poklopljenom leglu, koje se manifestuju uvlačenjem poklopca na ćeliji saća, na kojem se mogu vidjeti mrlje od uginule ličinke ili rupice koje su napravile pčele u pokušaju da očiste ćeliju. Zaražena ličinka ugine i pretvara se u gustu, rastegljivu smeđu masu, koja se vremenom sasuši na dnu ćelije, pa ćelija djeluje prazno.
Uginula ličinka sadrži veliku količinu bakterija.
Smatra se da je pčelinja zajednica oboljela od američke truleži poklopljenog legla ako se kliničkim pregledom utvrde promjene na legu karakteristične za bolest, a laboratorijskim ispitivanjem se utvrdi uzročnik Paenobacillus larvae.
Američka trulež pčelinjeg legla stvara velike štete u pčelinjaku i može dovesti do gubitka većeg broja pčelinjih zajednica, pa i cijelog pčelinjaka.
Vrlo teško i sporo se suzbija i smatra se najopasnijom bolesti pčela.
Američka trulež pčelinjeg legla je na području Gradiške u periodu januar – jun 2019. godine utvrđena na četiri pčelinjaka.
Kontrola bolesti je regulisana sljedećim propisima na snazi:
Zakonom o veterinarstvu u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 75/17),
Pravilnikom o mjerama za suzbijanje i iskorjenjivanje zaraznih bolesti pčela („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 5/97) i
Godišnjim programom mjera zdravstvene zaštite životinja u Republici Srpskoj u 2019. godini („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 29/19).
U skladu sa Godišnjim programom mjere na pčelinjacima se radi zaštite zdravlja pčela od američke truleži sprovodi sljedeće:
- Na svim pčelinjacima moraju biti sprovedene preventivne dijagnostičke mjere za zaštitu zdravlja pčelinjih zajednica od bolesti američke truleži pčelinjeg legla.
- Na svim pčelinjacima tokom proljeća (mart/april) sprovodi se klinički pregled pčelinjih zajednica i u slučaju sumnje dijagnostičko uzorkovanje radi ispitivanja na američku trulež pčelinjeg legla:
– U pčelinjacima sa jednom do deset pčelinjih zajednica kontrolišu se sve zajednice.
– U pčelinjacima sa 11 do 20 pčelinjih zajednica kontroliše se 50 % zajednica.
– U pčelinjacima sa 21 do 50 pčelinjih zajednica kontroliše se 33 % zajednica i
– U pčelinjacima sa više od 51 pčelinjih zajednica kontroliše se 20 % pčelinjih zajednica.
- Na svim pčelinjacima u kojima je u prethodnoj godini utvrđena američka trulež pčelinjeg legla kliničkim pregledom moraju biti obuhvaćene sve pčelinje zajednice.
- U slučaju postavljanja sumnje na američku trulež pčelinjeg legla veterinar koji sprovodi klinički pregled će obavezno uzeti i dostaviti propisani uzorak putem veterinarske organizacije na laboratorijsku pretragu u referentnu dijagnostičku veterinarsku laboratoriju.
- Klinički pregled sprovodi veterinar nadležne veterinarske organizacije na čijem se epizootiološkom području nalazi pčelinjak.
- Kao uzorak uzima se dio pčelinjeg legla, posebno iz svake pojedine sumnjive pčelinje zajednice, i to komad saća sa poklopljenim leglom, najmanje veličine 10 cm – 10 cm, na kojima su znaci bolesti vidljivi.
- Ukoliko u periodu pretrage i sumnje na američku trulež pčelinjeg legla u pčelinjoj zajednici nema legla, moguće je kao uzorak dostaviti žive ili uginule pčele (uzorak od stotinjak pčela), med ili med iz medišta u plodištu, dio starog dijela legla/saća koje može biti prazno ili zbirni uzorak meda iz sezone vrcanja (oko 10 g), da bi se na taj način utvrdilo prisustvo spora američke truleži pčelinjeg legla, ispoljene u kliničkoj ili supkliničkoj formi na pčelinjaku ili pojedinačnoj pčelinjoj zajednici.
- Uzgoj pčelinjih matica za prodaju je dozvoljen samo na pčelinjacima koji su pod veterinarsko-zdravstvenim nadzorom i slobodni od američke truleži pčelinjeg legla.
- U promet se mogu stavljati samo zdrave pčelinje zajednice, odnosno one na kojima su sprovedene dijagnostičke preventivne mjere u skladu sa ovim programom i koje ne pokazuju znake bolesti.
Pčele u prometu mora da prati uvjerenje o zdravstvenom stanju životinja koje izdaje ovlaštena veterinarska organizacija na čijem se epizootiološkom području nalazi pčelinjak na period od tri mjeseca, ako su ispunjeni svi uslovi.
Mjere koje se sprovode za suzbijanje bolesti
Kada se utvrdi uzročnik bolesti epizootiološka služba dijagnostičke veterinarske laboratorije pismenim putem obavještava nadležnog veterinarskog inspektora i veterinara koji je dostavio uzorak/uzorke na pretrage.
Veterinarski inspektor u skladu sa svojim nadležnostima preduzima mjere i radnje radi suzbijanja i iskorjenjivanja bolesti.
Bolest se suzbija po Pravilniku o merama za suzbijanje i iskorjenjivanje zaraznih bolesti pčela („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 5/97).
U postupku suzbijanja bolesti preduzimaju se radikalne mjere: uništavaju se zaražene pčelinje zajednice, gušenjem i spaljivanjem zajedno sa ramovima i saćem, a ostaci spaljivanja se zakopavaju.
Uništavaju se i sve dotrajale košnice, oprema i pribor, te sprovodi dezinfekcija preostale upotrebljive opreme i pribora čišćenjem i opaljivanjem plamenom let-lampe.
U poluprečniku od 3 km od zaraženog pčelinjaka se sprovodi kontrola pčelinjih zajednica na američku trulež pčelinjeg legla.
U cilju sprječavanja pojave i širenja američke truleži pčelinjeg legla je važno da se u pčelinjaku sprovede proljetna i jesenja kontrola pčelinjih zajednica na američku trulež pčelinjeg legla, da se svaka sumnja na bolest prijavi nadležnom veterinaru i da se redovno sprovode savremene apitehniče mjere u pčelinjaku.
Za više informacija se obratite Vašem veterinaru.
Hvala Vam!
NAČELNIK ODJELJENJA
Branko Stojnić
